بلفاریت، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشم است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. این بیماری در واقع التهاب پلک چشم است که در قسمت مژه‌ها ایجاد می‌شود. بلفاریت زمانی رخ می‌دهد که غدد روغنی زیر فولیکول‌های مو مسدود می‌شوند و پلک چشم را تحریک می‌کنند. در این صورت فرد در قسمت پوست پلک، خصوصا در بخش رویش موها، دچار التهاب شده و علائمی چون سوزش و خارش را مشاهده می‌نماید. در این بخش در مورد بلفاریت و درمان قطعی آن صحبت کرده و اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.
بلفاریت چیست؟
بلفاریت، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های چشمی است که سالانه افراد زیادی را در سراسر دنیا درگیر می‌کند. این بیماری از غدد روغنی واقع در زیر ریشه‌‌ی مژه‌ها ایجاد می‌شود و اغلب منشا باکتریایی دارد. بلفاریت مشکلی را برای دید انسان ایجاد نمی‌کند، اما با ایجاد خارش و سوزش در پلک‌ها باعث ناراحتی بیمار شده و احساس ناخوشایندی را برای او به وجود می‌آورد. بلفاریت ممکن است در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر افراد بالای 50 سال را درگیر می‌کند.
علل ابتلا به بیماری بلفاریت
التهاب پلک‌ها دلایل متعددی دارد که عبارتند از:
اختلال در عملکرد غدد میبومین: میبومین غدد موجود در زیر ریشه‌‌ی مژه‌ها هستند که ماده‌ای روغنی با نام میبوم را تولید می‌کنند. میبوم از تبخیر اشک بر روی چشم جلوگیری کرده و رطوبت موجود در چشمان را حفظ می‌نماید. بلفاریت زمانی ایجاد می‌شود که این غدد مسدود می‌شوند و نمی‌توانند میبوم موردنیاز چشم را تامین کنند. از جمله مهم‌ترین دلایل مسدود شدن این غدد، تجمع گرد و غبار، شوره سر و ... بر روی این غدد می‌باشد.
رشد سریع باکتری‌ها: پوست صورت انسان، از جمله پلک‌ها، دارای گونه‌ای از باکتری‌های مفید می‌باشد که وجود آن‌ها برای سلامتی پوست ضروری است. در صورتی که پوست صورت تمیز نباشد، محیط برای رشد سریع باکتری‌ها مهیا شده و باعث تجمع بیش از اندازه آن‌ها در حاشیه پلک‌ها می‌شود. این باکتری‌ها در نهایت باعث تحریک پلک، التهاب و ایجاد عفونت می‌گردند. پلک آلوده یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به بیماری بلفاریت است که تورم، خارش و پوسته پوسته شدن را به همراه دارد.
آلودگی کنه: رشد بیش از اندازه باکتری‌ها باعث تجمع آن‌ها در شکاف پلک‌ها شده و تشکیل پلاک بیوفیلم را می‌دهد. این پلاک غذای کنه محسوب می‌شود و آن‌ها را به سمت خود جذب می‌کند. تجمع این انگل در پلک و رشد سریع آن‌ها آلودگی کنه را ایجاد می‌کند که در نهایت باعث التهاب پلک می‌گردد.
آلرژی: مصرف برخی از داروهای چشم، مواد آرایشی یا حتی لنزهای تماسی، آلرژی‌زا بوده و باعث التهاب پلک و ایجاد بیماری بلفاریت می‌شوند.
مصرف دارو: مصرف برخی از داروها دارای عوارض جانبی می‌باشد که یکی از این موارد التهاب پلک است.
علاوه بر موارد عنوان شده، برخی از شرایط پوستی مانند شوره سر و ابروها، روزاسه چشمی، پسوریازیس و اگزما نیز از جمله مواردی هستند که می‌توانند باعث ابتلای فرد به بیماری بلفاریت شوند.
علائم بیماری بلفاریت
بلفاریت اغلب در هر دو چشم و به صورت یکسان مشاهده می‌شود، اما گاهی ممکن است تنها در یک چشم اتفاق بیفتد. علائم این بیماری عبارتند از:
- تورم پلک‌ها و ایجاد زخم
- التهاب و قرمزی در چشم یا بخش بالایی پلک
- ایجاد خارش و سوزش در پلک یا چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- پوسته پوسته شدن پوست اطراف مژه‌ها
- افزایش تعداد دفعات بسته شدن پلک‌ها و ایجاد حالت چشمک‌زن
- ایجاد حساسیت به نور که گاهی باعث سردرد یا حالت تهوع نیز می‌شود.
- خروج مایع سبزرنگ از چشم که اغلب در هنگام صبح دیده می‌شود و باعث چسبیدن پلک‌ها به هم می‌شود.
در صورتی که بلفاریت شدید باشد، موارد زیر را نیز به دنبال دارد:
- خشک شدن چشم‌ها
- تاری دید
- ریزش مژه‌ها
- رشد غیر طبیعی مژه‌ها
- ایجاد زخم‌های کوچک یا گل مژه روی پلک‌ها
- پف دور چشم
- مرطوب شدن چشم‌ها
روش‌های خانگی درمان بلفاریت
در اغلب موارد بلفاریت بسیار خفیف می‌باشد که در این صورت با اقدامات ساده خانگی و رعایت بهداشت، برطرف می‌گردد. اگر با چنین مسئله‌ای روبرو شدید، می‌توانید از موارد زیر برای تسکین بیماری و از بین بردن مشکلات ایجاد شده استفاده نمایید.
- گرما درمانی: چشمان خود را ببندید و یک کمپرس گرم را برای چند دقیقه روی آن نگه دارید. این کار باعث خارج شدن پوسته‌های روغنی و آلودگی‌ها از چشمان شما می‌شود که باید آن را با یک دستمال تمیز و مرطوب پاک کنید. گرمادرمانی را 2 تا 4 بار در روز انجام دهید.
- یک دستمال تمیز و نرم را با آب گرم مرطوب کرده و کمی شامپو بچه روی آن بریزید و به آرامی بر روی پلک و مژه‌های خود بکشید تا آلودگی‌های باقی‌مانده از روی آن پاک شود. این کار را برای هر دو چشم انجام دهید و برای هرکدام از چشم‌ها نیز از یک دستمال جدا استفاده کنید. پس از اتمام کار چشم‌ها را با مقداری آب پاک کرده و با یک حوله تمیز خشک کنید.
- در صورتی که علت بلفاریت شوره سر یا ابرو تشخیص داده شود، ابتدا باید به درمان این موارد بپردازید تا از ادامه روند بیماری پیشگیری نمایید. برای درمان شوره می‌توانید از محصولات مراقبت از مو که برای این کار طراحی شده‌اند، استفاده نمایید.
- اسیدهای چرب امگا 3 خواص ضد التهابی دارند و به کاهش علائم ناشی از بلفاریت کمک می‌کنند. مصرف این مواد را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا تاثیر آن را در پیشرفت درمان خود ببینید. گردو، ماهی و دانه کتان از جمله مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که می‌توانید از آن‌ها استفاده نمایید. برای استفاده از مکمل‌های غذایی بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
در صورتی که علائم بیماری با رعایت نکات بهداشتی و سلامتی از بین نرود و هم‌چنان وجود داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت بیماری را تشخیص داده و برای درمان قطعی بلفاریت اقدام نمایید.
درمان قطعی بلفاریت
فرد مبتلا به بلفاریت با مشاهده علائم بالا به پزشک مراجعه می‌کند و نشانه‌های ایجاد شده را برای پزشک توضیح می‌دهد. پزشک با بررسی علائم بیماری، سابقه پزشکی بیمار و معاینه چشم و پلک‌ها با استفاده از دستگاه، ناهنجاری‌های ایجاد شده در ساختار پلک، بافت پوست، رشد مژه و غدد میبومین را مورد بررسی قرار می‌دهد. پس از تشخیص بلفاریت، نوع و علت ایجاد آن مشخص شده و درمان مناسب برای بیمار لحاظ می‌گردد.
تجویز آنتی بیوتیک‌ها: در صورتی که بلفاریت شدید باشد و علت آن رشد بیش از حد باکتری‌ها تشخیص داده شود، پزشک مصرف آنتی بیوتیک را برای بیمار تجویز می‌کند تا از ایجاد عفونت جلوگیری نماید. آنتی بیوتیکهای تجویزشده اغلب آنتی بیوتیک موضعی هستند که به صورت پماد، کرم یا قطره چشم می‌باشند. پمادهای اریترومایسین و باسیتراسین از جمله مواردی هستند که در این مواقع تجویز می‌گردند. گاهی اوقات پزشک برای نتیجه بهتر و سریع‌تر، آنتی بیوتیکهای خوراکی را نیز به همراه داروهای موضعی برای بیمار تجویز می‌کند که لازم است طبق نسخه و با دوز مشخص شده مصرف گردد.
بلفکس (BlephEx): بلفکس یا دبریدمان الکتروشیمیایی لبه پلک، یک روش درمانی است که عوامل بیماری‌زا مانند انگل‌ها، باکتری‌ها، کنه‌ها و ... را از حاشیه پلک‌ها پاک کرده و در نهایت باعث باز شدن غدد میبومین مسدود شده می‌گردد.
پالس حرارتی (Lipiflow): در این روش درمانی نیز تمامی باکتری‌ها و آلودگی‌های جمع‌شده بر روی پلک‌ها که باعث مسدود شدن غدد میبومین شده‌اند، از بین می‌روند. این کار با استفاده از گرمای موضعی انجام می‌شود.
درمان پالس نوری شدید (IPL): در این نوع درمان از یک چراغ قوه با بازده بالا برای رفع انسداد عروق و جریان طبیعی روغن‌ها استفاده می‌شود.
در این بخش در مورد بیماری بلفاریت صحبت کردیم و ضمن بررسی علائم و دلایل ایجاد آن، درمان‌های موجود را نیز بیان نمودیم. همان‌طور که گفتیم این بیماری دلایل متعددی دارد، اما اغلب به علت رشد باکتری‌ها و آلودگی‌های پوستی ایجاد می‌شود. بنابراین، برای پیشگیری از بروز این بیماری توصیه می‌کنیم چشمان خود را از گرد و غبار، خاک و هرگونه آلودگی دور نگه دارید و مراقبت‌های لازم را جهت حفظ بهداشت چشمان خود رعایت نمایید. اگر از لنزهای تماسی استفاده می‌کنید، این کار را با مراقبت کامل و احتیاط بالا انجام دهید و هرگز با آرایش، خصوصا آرایش چشم، نخوابید. در صورتی که به بلفاریت مبتلا شدید، حتما به پزشک مراجعه نمایید و با دقت دستورات او را اجرا کنید تا هرچه زودتر بهبود یابید. توجه داشته باشید که درمان بلفاریت کمی طولانی و سخت می‌باشد و ممکن است پس از برطرف شدن نیز دوباره برگردد. بنابراین، در این مورد سهل‌انگاری نکنید و حتما اقدامات لازم را با دقت انجام دهید.