دوبینی نوعی بیماری چشمی است که در آن فرد از یک شیء، دو تصویر می‌بیند. در این حالت یک تصویر واضح است و تصویر دوم به صورت تار در کنار تصویر اول یا بر روی آن دیده می‌شود. فردی که دچار دوبینی می‌شود در خواندن یک متن، راه رفتن و حتی در تعادل خود دچار اختلال شده و مشکلات متعددی را در انجام فعالیت‌های روزانه خود پیدا می‌کند. دوبینی علت‌های مختلفی دارد و ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری بسیار جدی باشد. از این رو، باید به سرعت پیگیری شده و علت ایجاد آن مشخص گردد. در ادامه به بررسی این بیماری و دلایل ایجاد دوبینی ناگهانی می‌پردازیم.

یک فرد عادی  و سالم زمانی که چشمان خود را باز می‌کند و به اطراف می‌نگرد، از همه اشیا یک تصویر داشته  و آن‌ را به صورت واضح می‌بیند. در واقع این عملکرد درست چشم است که با هماهنگی بخش‌های مختلف سیستم بینایی ایجاد می‌شود. اگر یکی از این بخش‌ها دچار اختلال شود، عملکرد چشم با مشکل مواجه شده و تصویری نامناسب ایجاد می‌شود.

دوبینی یکی از اختلالات چشمی است که دلایل مختلفی دارد. اگر دوبینی در صورت خستگی چشم ایجاد شود، چندان جدی نیست و با کمی استراحت برطرف خواهد شد. مشکل زمانی ایجاد می‌شود که دوبینی در اثر یک بیماری به وجود آید که در آن صورت به یکی از بخش‌های چشم آسیب وارد می‌کند. از جمله بیماری‌های خطرناکی که دوبینی را به دنبال دارند می‌توان به سکته مغزی، ام اس و دیابت اشاره کرد. 

علت دوبینی چشم

همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، چشم از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هریک از آن‌ها وظیفه‌ای را برعهده دارند. زمانی که همه قسمت‌ها کار خود را به درستی انجام دهند، دید چشم بدون مشکل و تصویر مشاهده شده کاملا واضح خواهد بود. بخش‌های مختلف چشم عبارتند از:

•  قرنیه: یک لایه شفاف بر روی سطح کره چشم است که اجزای داخلی چشم را از محیط بیرون جدا می‌کند. وظیفه این لایه هدایت پرتوهای نور به داخل چشم و متمرکز کردن آن‌ها بر روی شبکیه است.
• عدسی: بخش شفافی از چشم که در پشت مردمک قرار داشته و با قرنیه چشم جهت متمرکز کردن نور بر روی شبکیه همکاری می‌کند. در واقع عدسی با تغییر قطر، پرتوهای نور را تنظیم کرده و به شبکیه می‌رساند و با این کار تصویر واضحی را از اجسام ایجاد می‌کند.
• عضلات چشم: عضلات چشم شامل 6 ماهیچه است که وظیفه تنظیم حرکات کره چشم را بر عهده دارند.
• عصب‌های بینایی: اعصاب چشم در لایه شبکیه قرار دارند. این اعصاب  نور را دریافت کرده و آن را به مغز می‌رسانند.
• مغز: اطلاعات دریافت شده از سیستم بینایی را پردازش می‌کند و باعث ایجاد تصویر می‌شود.

این بخش‌ها در کنار هم فعالیت می‌کنند و باعث ایجاد تصویری واضح از اشیا می‌شوند. در نتیجه، اگر مشکلی در تصویر وجود داشته باشد، به این معنی است که یکی از بخش‌های چشم دچار آسیب شده و کار خود را به درستی انجام نمی‌دهد. دوبینی یکی از بیماری‌های چشم است که می‌تواند در اثر ایجاد مشکل در هریک از این بخش‌ها به وجود آید. در این حالت پزشک علت ایجاد مشکل را تشخیص داده و با درمان‌های مناسب سعی در رفع آن دارد. در ادامه علت آسیب بخش‌های مختلف چشم و بیماری‌هایی که ممکن است دوبینی را به دنبال داشته باشد، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

دلایل آسیب قرنیه چشم

اگر قرنیه دچار آسیب شود، نور دریافت شده از تصویر را می‌شکند و آن را به درستی به شبکیه انتقال نمی‌دهد. این حالت باعث ایجاد دوبینی چشم می‌شود. بیماری‌هایی که ممکن است باعث آسیب رساندن به قرنیه شوند عبارتند از:

• بیماری زونا: باعث عفونت قرنیه شده و آن را خمیده و نافرم می‌کند.
• زخم قرنیه: زخم قرنیه باعث تغییر شکل و ناموزون شدن قرنیه می‌شود.
• خشکی قرنیه: خشکی زمانی ایجاد می‌شود که چشم اشک کافی یا باکیفیت تولید نکند که در این صورت سطح قرنیه خشک می‌شود. خشکی چشم باعث سایش قرنیه، زخم قرنیه، التهاب و دیگر بیماری‌های چشمی می‌شود. 

دلایل آسیب عدسی چشم

همان‌طور که گفتیم عدسی عمل تطابق اجسام را با توجه به دور یا نزدیک بودنشان انجام داده و نورهای دریافتی را بر روی شبکیه متمرکز می‌کند. هرگونه مشکلی که در عدسی ایجاد شود، عدم وضوح تصویر و دوبینی را به دنبال دارد. آسیب‌های وارد شده بر عدسی چشم عموما از نوع بیماری‌های چشمی هستند که شایع‌ترین آن‌ها آب مروارید است.

دلایل آسیب به عضلات چشم

ضعیف شدن عضلات چشم باعث عدم حرکت درست چشم و در نهایت دوبینی می‌شود. از جمله دلایل ایجاد این مشکل می‌توان به دو بیماری زیر اشاره کرد:

• بیماری میاستنی گراویس: نوعی بیماری خودایمنی است که محل اتصال اعصاب و ماهیچه‌ها را درگیر کرده و باعث نوعی فلج ماهیچه‌ای می‌شود. دوبینی چشم و افتادگی پلک‌ها از جمله نشانه‌های این بیماری است.
• بیماری گریوز: گریوز نوعی بیماری مربوط به اختلالات غده تیروئید است که عضلات چشم را نیز درگیر می‌کند.

دلایل آسیب به اعصاب چشم

آسیب رسیدن به عصب‌های چشمی از دیگر دلایل دوبینی است. بیماری‌هایی که ممکن است باعث آسیب رساندن به عصب چشم شوند، عبارتند از:

- بیماری ام اس: ام اس بخش‌هایی از اعصاب مغز و نخاع را درگیر می‌کند. اگر بخش آسیب‌دیده مربوط به اعصاب بینایی باشد، باعث ایجاد دوبینی می‌شود. 

- سندرم گیلن‌باره: یک  بیماری نادر است که در اثر حمله سیستم ایمنی بدن به اعصاب محیطی ایجاد می‌شود. این بیماری مشکلاتی چون احساس ضعف در ماهیچه‌ها، بی‌حسی، فلج اندام و ... را به دنبال دارد. دوبینی یکی از علائم سندرم گیلن‌باره است که معمولا در ابتدا بیماری خود را نشان می‌دهد.

-  بیماری دیابت: دیابت یک بیماری رایج است که اگر کنترل نشود، ضعف در بینایی و دوبینی را به دنبال دارد.

دلایل آسیب‌های مغزی

اعصاب چشمی به طور مستقیم با مغز در ارتباط هستند و تصاویر را با پردازش مغز به نگاه ما می‌رسانند. برخی از مشکلات مغزی بر روی این اعصاب تاثیر گذاشته و باعث ایجاد اختلال در دید می‌شوند. از جمله بیماری‌هایی که دوبینی را به دنبال دارند می‌توان به سکته مغزی، آنوریسم مغزی، تومور مغزی و سردردهای  میگرنی اشاره کرد.

دوبینی ناگهانی

در صورتی که فرد به طور کاملا ناگهانی دچار دوبینی شود، احتمال سکته مغزی وجود دارد. در واقع دوبینی یکی از علائم سکته مغزی است که می‎‌تواند به عنوان یک هشدار نیز محسوب شود. به این معنی که فرد در چند ساعت آینده دچار این عارضه خواهد شد. در این مواقع باید سریعا با پزشک تماس گرفته و اقدامات لازم در این زمینه را انجام دهید.