پرش پلک چیست؟

پریدن پلک که به آن پیچ خوردگی پلک نیز گفته می شود، مسئله ای در چشم برخی افراد است که می تواند به امری بسیار ناراحت کننده نیز تبدیل بشود. البته اگر مسئله فقط در حد پرش پلک باقی بماند و فرد سایر علائمی را که به آن ها اشاره خواهد شد نداشته باشد، پریدن پلک به ندرت می تواند مسئله ساز و خطرناک بشود.

دلایل و علت های ایجاد شدن پرش پلک چیست؟

برخی فعالیت های الکتریکی در مغز موجب می شود که سلول های مخصوص عصبی برخی از سیگنال های خود را به عضله های چشم برسانند و همین امر هم موجب اسپاسم و پرش پلک می شود. این اسپاسم ها هیچ دلیل و محرک داخلی و خارجی ندارد و معمولاً به سرعت نیز رفع می شود.

 اگر انقباض چشم و پریدن پلک ها بیش از چند دقیقه تا چند روز به طول بینجامد، می تواند نتیجۀ افزایش فشار روی عضله ها و یا خستگی ناشی از مصرف بیش از حد کافئین، خواب ناکافی یا نامناسب، فشارهای عصبی و کاری و خشکی چشم ها باشد.

اگر پرش پلک به مدت زیادی باقی بماند و رفع نشود، فرد حتماً باید به چشم پزشک مراجعه کند، چرا که ممکن است مسئلۀ پریدن پلک به درمان های جدی و فوری پزشکی نیاز داشته باشد. شایع ترین علت های اسپاسم و پرش پلک مزمن، خونریزی های داخلی چشم و بلفارو اسپاسم خوش خیم است. بلفارو اسپاسم خوش خیم نوعی بیماری نادر عصبی است که موجب منقبض شدن عضله های اطراف چشم و پریدن پلک می شود. در صورت عدم کنترل و درمان این عارضه، ممکن است بیماری فرد تا جایی پیشرفت کند که در اثر پرش پلک متوالی ساعت ها نتواند چشمان خود را باز نگاه دارد.

علت ایجاد شدن پرش پلک مزمن چیست؟

محققان هنوز دربارۀ علت اصلی ایجاد شدن بلفارو اسپاسم که موجب پریدن پلک به صورت متوالی و ادامه دار می شوند به توافق نرسیده اند، ولی اغلب آن ها ترکیبی از عوامل ژنتیکی و وراثتی و عوامل محیطی را در بروز این عارضه مؤثر و دخیل می دانند.

علائم اصلی پرش پلک مزمن چیست؟

در صورت مشاهده کردن هر کدام از علائم زیر در خودتان یا اطرافیان به مدت طولانی و بی وقفه، بهتر است در اسرع وقت به یک متخصص چشم پزشکی مراجعه کنید و تحت معاینه های تخصصی و آزمایش های مربوطۀ لازم قرار بگیرید:

• پریدن پلک هر دو چشم شما را درگیر کرده است.
• در اغلب اوقات به صورت ناخواسته و غیر قابل کنترل چشمک می زنید
• عضله های سایر مناطق صورت شما نیز دچار گرفتگی، انقباض و اسپاسم می شود
• در محیط هایی که نور زیاد و خیره کننده ای وجود دارد، چشمانتان بیش از حد تحریک و اذیت می شود.
• پرش پلک های شما به طور معمول بیش از یک ساعت به طول می انجامد.

نشانه های کلی پریدن پلک مزمن عبارت از موارد زیر است:

معمولاً این بیماری بر روی یکی از چشم ها تأثیر می گذارد.

 ممکن است انقباض عضله های بدن در سایر قسمت های صورت و اطراف گوش و سر فرد مبتلا نیز جزو عوارض این بیماری به حساب بیاید.

پریدن پلک می تواند از چند روز تا چندین ماه متوالی ادامه داشته باشد.

چه زمانی باید برای درمان پریدن پلک به چشم پزشک مراجعه کنیم؟

اگر در طول چند هفته پرش پلک رفع نشد و حتی شدت نیز پیدا کرد، بهتر است به یک چشم پزشک متخصص مراجعه کنید. به وضعیت های ادامه دار پریدن پلک در اصطلاح های تخصصی علم پزشکی اسپاسم چشم و یا تیک دار شدن چشم گفته می شود. این تیک در ابتدای بروز پلک پایین را درگیر می کند، ولی در صورت عدم درمان و تغییر ندادن شیوه ها و عادت های زندگی، بعد از گذشت چند وقت پلک بالا را هم درگیر خواهد کرد.

درمان های خانگی پرش پلک چیست؟

همان طور که اشاره شد، مشکل پریدن پلک اگر جدی نباشد، طی چند روز تا چند هفته برطرف خواهد شد، ولی فرد مبتلا به پرش پلک می تواند با انجام چند اقدام و درمان ساده و ایجاد تغییر در عادت های روزمرۀ زندگی خود، علائم این بیماری را کاهش بدهد و یا آن را به صورت کلی متوقف کند. مهم ترین اقدام هایی که برای متوقف کردن پرش پلک توصیه می شود عبارت است از:

1.  زمان هایی را که به مشاهده کردن انواع گوناگون وسیله های الکترونیکی مثل تلویزیون، صفحه های لپ تاپ، تبلت یا موبایل و... اختصاص می دهید کمتر کنید.
2. از استرس و اضطراب دوری کنید و تحت فشار کار و فعالیت نکنید. اگر فکر می کنید که یکی از علت های پریدن پلک شما خستگی های بیش از اندازه است، به مدت چند روز کاملاً استراحت کنید.
3. به اندازۀ کافی و مورد نیاز بدنتان کافئین مصرف کنید.
4. در زمان مناسب بخوابید و خواب کامل و سالم داشته باشید.
5. انجام دادن نرمش هایی مثل یوگا یا مدیتیشن نیز می تواند عوارض ناشی از پرش پلک را برطرف کند.
6. در بعضی موارد پرش پلک ناشی از خشک بودن بیش از حد فضای داخلی چشم است. در این صورت می توانید از قطره های مخصوص مرطوب کردن چشم و یا اشک های مصنوعی استفاده کنید. این قطره ها معمولاً عوارض جانبی خاصی پس از مصرف نخواهد داشت.
7. اگر پریدن پلک شما ناشی از خستگی بیش از اندازۀ چشمانتان در اثر فعالیت های مداوم باشد، می توانید با انجام دادن یک نرمش ساده اوضاع را کمی بهبود ببخشید. 

برای رفع خستگی چشم ها و جلوگیری از آن مشغول به انجام دادن هر فعالیتی که هستید بهتر است هر ده دقیقه یک بار مکث کنید و اجازه دهید که چشمانتان چند ثانیه استراحت کند. به این منظور مراحل زیر را طی کنید:

• چشمانتان را ببندید.
• به جسم یا شیئی دوردست و ریز در محیط پیرامون خود نگاه کنید و روی آن متمرکز شوید. 
• 10 تا 15 ثانیه این کار را ادامه دهید و سپس به ادامۀ فعالیت های خود بازگردید.

توصیه می کنیم این نرمش را در فواصل بین مطالعه و کارهای تحقیقاتی خود که زیاد از چشمانتان کار می کشید نیز انجام دهید. با پیاده کردن روش ها و راهکارهای درمانی و پیشگیری سادۀ اشاره شده در بالا، می توانید احتمال مبتلا شدن به پرش پلک در خودتان و اطرافیان را تا میزان قابل توجهی بهبود ببخشید.