به فشار مایع زلالیه، فشار چشم گفته می‌شود. این فشار میزان نرمال و مشخصی دارد و اگر بیشتر یا کمتر از آن مقدار شود، مشکلاتی را برای فرد ایجاد می‌کند. اندازه طبیعی فشار چشم بین 10 تا 20 میلی‌متر جیوه است. اگر فشار مایع زلالیه بیش از 20 شود، به اعصاب و سلول‌های چشمی فشار وارد کرده و با آسیب رساندن به بخش‌های داخلی چشم، باعث از دست رفتن بینایی فرد می‌گردد. در صورتی که فشار کاهش یابد و میزان آن به زیر 5 میلی‌متر جیوه برسد، بیماری‌هایی چون تورم قرنیه، آب مروارید و آسیب‌دیدگی ماکولا را برای فرد به دنبال دارد. فشار چشم بالا به تنهایی بیماری محسوب نمی‌شود، اما باید مورد مراقبت قرار گیرد تا آسیبی را به عناصر داخلی چشم وارد نکند. پزشک برای نرمال نگه داشتن میزان مایع زلالیه از روش دارودرمانی استفاده می‌کند و قطره کاهش فشار چشم را برای بیمار تجویز می‌نماید. در ادامه در مورد فشار چشم بالا صحبت کرده و انواع مختلف قطره کاهش فشار چشم را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
فشار چشم بالا
زلالیه، مایع شفافی است که در پشت قرنیه چشم و در قسمت جلوی عدسی قرار دارد. این مایع مواد غذایی و اکسیژن لازم را برای عدسی و قرنیه فراهم می‌کند و در نهایت از کانال‌های اطراف قرنیه خارج می‌گردد. مایع زلالیه مقدار مشخص و نرمالی دارد و اگر بیش از حد یا کمتر از آن شود، مشکلات چشمی و اختلالات بینایی را برای فرد ایجاد می‌کند. فشار چشم در صورتی افزایش پیدا می‌کند که کانال‌های اطراف قرنیه مسدود شود. در این صورت مایع زلالیه در جلوی چشم افزایش یافته و با فشار بر روی اعصاب و سلول‌های چشمی، باعث تخریب آن‌ها و در نهایت نابینایی بیمار می‌گردد. بیماری گلوکوم یا آب سیاه یکی از عوارض افزایش فشار چشم می‌باشد.
دلایل افزایش فشار چشم
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، فشار چشم به دلیل افزایش مایع زلالیه و عدم تخلیه درست آن اتفاق می‌افتد. این مشکل دلایل متعددی دارد که عبارتند از:
- افزایش سن
- عوامل ژنتیکی
- سابقه خانوادگی
- مصرف داروهای استروئیدی
- بیماری‌های چشمی مانند آب سیاه، قوز قرنیه، سندرم افتادگی پیگمنت و ...
- آسیب‌دیدگی چشم در اثر ورود جسم خارجی
- جراحی چشم
- مصرف الکل و کافئین
- بیماری دیابت
- بلند کردن اجسام سنگین
درمان فشار چشم بالا
فشار چشم بالا معمولا هیچ علائم خاصی ندارد و با معاینات دوره‌ای توسط چشم‌پزشک تشخیص داده می‌شود. پزشک برای تشخیص از روش‌های متعددی چون پنوماتونومتری، اپلاناسیون نوتومتری، ریبوند تونومتری، تونومتری پف هوا، آزمون کونیوسکوپی، آزمون پاکی‌متری و معاينه افتالموسكوپي استفاده می‌کند. در صورتی که میزان فشار چشم 21 میلی‌متر جیوه باشد، فرد دچار فشار چشم بالا بوده و درمان مناسب برای او انجام می‌شود. اولین راهکار درمانی برای بیمار استفاده از دارو و قطره‌های چشمی است که برای کنترل فشار چشم تجویز می‌گردد. جراحی با لیزر نیز درمان دیگر فشار چشم بالاست که با توجه به صلاح‌دید پزشک برای بیمار انجام می‌شود.
قطره کاهش فشار چشم
افزایش چشم به تنهایی بیماری محسوب نمی‌شود، اما به مرور باعث تخریب سلول‌ها و اعصاب چشمی شده و در سنین بالا منجر به بیماری با نام گلوکوم می‌گردد. از این رو، پزشک پس از تشخیص، از قطره کاهش فشار چشم برای کنترل فشار بالا استفاده می‌نماید. این قطره‌ها با نام قطره‌های ضد گلوکوم شناخته می‌شوند و دارای انواع مختلفی هستند. انواع قطره‌های کاهش فشار چشم عبارتند از:
تیمولول (Timolol): تیمولول یک ماده مهارکننده است که باعث کاهش تولید مایع زلالیه چشم شده و از این طریق فشار چشم و خطر ابتلا به بیماری گلوکوم را کاهش می‌دهد.
دورزامید ۲ (Dorzamide): دورزامید با مهار آنزیم انيدراز كربنيك، باعث کاهش تولید بي‌كربنات شده و از این طریق فشار ایجاد شده در داخل چشم را کاهش می‌دهد. مصرف این دارو برای افرادی که دارای نارسایی شدید کلیوی می‌باشند، ممنوع است.
پیلوکارپین (Pilocarpine): پيلوكارپين، باعث تحریک گيرنده‌هاي كولينرژيك شده و با انقباض عضلات عنبیه، مردمك چشم را کوچک می‌کند. این کار باعث افزايش تطابق و كاهش فشار داخلی چشم می‌شود.
لاتانوپروست (Latanoprost): در صورتی که دیگر قطره‌های کاهش فشار چشم پاسخگو نباشد، داروی لاتانوپروست تجویز می‌گردد. این دارو با افزایش خروج مایع زلالیه، فشار وارد شده بر روی چشم را کاهش می‌دهد.
در این مقاله در مورد فشار چشم بالا صحبت کرده و اطلاعاتی در رابطه با درمان این مشکل با استفاده از قطره کاهش فشار چشم در اختیارتان قرار دادیم. قطره‌های معرفی شده از طریق کاهش تولید مایع زلالیه یا افزایش میزان خروج آن، فشار واردشده بر روی عناصر داخلی چشم را کاهش داده و از آسیب به سلول‌ها و بروز بیماری‌های خطرناک پیشگیری می‌کنند. با توجه به این‌که فشار چشم هیچ‌گونه علائم خاصی ندارد، بهتر است به صورت دوره‌ای به پزشک مراجعه نمایید تا در صورت وجود این مشکل، هرچه سریع‌تر آن را درمان نمایید.