شبکیه چشم غشای حسی است که سطح درونی پشت چشم را می پوشاند. شامل سلول های گیرنده نور و سلول های عصبی می باشد. داخل کره چشم پر شده است از یک ماده مایع و ژله ای که اصطلاحا زجاجیه نام دارد. این مایع توسط شبکیه (پرده چشم) احاطه شده است ودر بعضی قسمت ها اتصال محکمی بین زجاجیه و شبکیه وجود دارد.
از طرفی با افزایش سن تغییراتی در زجاجیه ایجاد می شود که منجر به آبکی شدن آن می شود و در این میان در نقاطی که اتصال محکمی بین شبکیه و زجاجیه وجود داشته است شبکیه ممکن است که تحت فشار و کشش قرار گرفته و سوراخ شود. گاهی این وضعیت هیچ علامتی ندارد و گاهی هم فرد احساس دیدن جرقه جلوی چشم (در دید) یا دیدن ذرات و لکه های به شکل پشه یا مگس یا حلقه ( مگس پران ) میکند.
پارگی شبکیه چشم زمانی اتفاق میافتد که شبکیه از جای اصلی و طبیعی خود کنده شود. شبکیه چشم بافتی در پشت چشم است که نسبت به نور حساس و گیرنده آن است و نور را از طریق عصبهای بینایی به مغز میفرستد. اگر این پارگی فوراً درمان نشود امکان دارد فرد بیناییاش را برای همیشه از دهد.
پارگی شبکیه چشم:
مهترین عوامل مختلفی که باعث افزایش خطر ابتلا به پارگی شبکیه می شوند شامل موارد زیر هستند :
- سن: جدا شدگی شبکیه به صورت خودبه خودی در افراد زیر ۴۰ سال نادر است و معمولا در افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد.
- سابقه خانوادگی ابتلا به جداشدگی شبکیه و یا سابقه این بیماری در یک چشم دیگر فرد
- بیماری، التهاب یا تومور داخل چشمی
- نزدیک بینی شدید: در این حالت پرده شبکیه نازک و آسیب پذیر است و احتمال ایجاد سوراخ و پارگی در آن بیشتر از حالت عادی است.
- سابقه جراحی چشمی
- دیابت
- ضربه به سر و صورت یا چشم
انواع جدا شدگی پرده شبکیه
1.جدا شدگی رگماتوژن: از شایع ترین نوع جداشدگی شبکیه محسوب می شود و پارگی شبکیه در ۹۷% موارد یافت می شود. در ۵۰% از این بیماران قبل از جداشدگی شبکیه، علایم چشمی به صورت جرقه های نوری و مگس پران می باشد.
2.جدا شدگی سروز یا اگزوداتیو شبکیه: این جدا شدگی در اثر تجمع مایع در زیر لایه حسی شبکیه است و عمدتا به دلیل بیماری های دژنراتیو، عفونی، التهابی، تومورهای اولیه و متاستاتیک به وجود می آید.
3.جدا شدگی کششی شبکیه: شایعترین علت این نوع جدا شدگی رتینوپاتی دیابتی است. سایر دلایل به وجودآورنده این جداشدگی عبارتند از: صدمات نافذ چشم ،اجسام خارجی داخل چشمی، رتینوپاتی نارس بودن نوزاد، باقی ماندن رشته ویتره در زخم در جریان عمل آب مروارید .
توجه داشته باشید که جدا شدگی پرده شبکیه باعث قرمزی چشم یا درد چشم نمی شود و در مراحل اولیه هیچ تغییری در ظاهر چشم ایجاد نمی کند.به همین دلیل در صورت بروز هر یک از مشکلات فوق سریعا به چشم پزشک مراجعه کنید.
روش های عمل جراحی پارگی شبکیه
روش های مختلفی برای فيکس کردن جداشدگی شبکيه وجود دارد. تصميم گيری در مورد نوع عمل جراحی و نوع بی هوشی (بی حسی موضعی يا بی هوشی عمومی) بستگی به خصوصيات جداشدگی دارد.
در هر کدام از روش ها، چشم پزشک محل پارگی را مشخص کرده و با استفاده از ليزر و يا کریوپکسی سوراخ را می بندد. دو اصل اساسی در درمان جدا شدگی شبکیه عبارتند از:
- بستن سوراخ ها
- نزدیک کردن شبکیه به لایه های زیرین و دیواره خارجی چشم، بطوری که شبکیه بتواند سر جای خود بچسبد.
روش های جراحی عبارتند از:
- چسباندن شبکیه با استفاده از لیزر یا انجماد: (Laser Retinopexy)
- چسباندن شبکیه با استفاده از گاز (Pneumatic Retinopexy)
- باکل اسکلر (Scleral buckle)
- ویترکتومی (Vitrectomy)
سوراخ های کوچکی را که در قسمت بیرونی شبکیه به وجود میآیند با جراحی لیزر یا به وسیله درمانی به نام کریوپکسی(cryopexy)، درمان میکنند. در طول جراحی لیزر سوختگیهای بسیار کوچکی را در اطراف این سوراخها ایجاد میکنند تا شبکیه را به سرجای خودش جوش دهد. در کریوپسکی نیز ناحیه اطراف سوراخ را به شدت سرد میکنند تا به وصل کردن شبکیه کمک کند.
در بعضی از موارد یک سگک صلبیهای، نوعی بند ساختگی، به قسمت بیرونی کره ی چشم متصل میشود تا آرام آرام دیواره چشم را به سمت شبکیه پاره شده فشار دهد.
شاید در صورت نیاز ویترکتومی(یا زجاجیه برداری) نیز انجام شود. در ویترکتومی دکتر شکاف ریزی را در صلبیه(قسمت سفید چشم) ایجاد کرده و سپس با استفاده از وسیله های کوچک زجاجیه، یا همان ماده ژله مانندی که داخل کره چشم وجود دارد و باعث میشود که چشم شکلی گردی و کرهای داشته باشد، را خالی میکند. اغلب بجای این ماده هوا را به داخل چشم تزریق میکنند تا شبکیه را به سر جای خود متصل کند. این گاز شبکیه را فشار میدهد تا به سرجای خود برگردد؛ در دوره نقاهت، چشم خودش این ماده ژله مانند را درست کرده و جایگزین هوا میکند. جراحی لیزری یا عمل کریوپکسی معمولاً 10 تا 20 دقیقه طول میکشد.
دوره نقاهت بعد از درمان پارگی شبکیه چشم
دوره نقاهت پارگی شبکیه چشم کوتاه است. بعد از عمل، پس از مدتی کوتاه، مریض از بیمارستان ترخیص شده و به خانه باز می گردد. در صورت جراحی لیزری یا عمل کریوپکسی بعد از چند روز مریض میتواند فعالیتهای عادی روزمره خود را دوباره انجام دهد، اما باید مراقب باشد که وقتی که چشم کاملا التیام نیافته، کارهای دشواری را انجام ندهد و تحت نظر پزشک باشد
برچسب ها: