رتینوپاتی نوزادان زودرس
رتینوپاتی نوزادان زودرس، یک بیماری چشم است که در برخی از نوزادان نارس که قبل از هفته‌ی ۳۱ (طول مدت یک بارداری کامل ۳۸ تا ۴۲ هفته است) به دنیا می‌آیند، بروز پیدا می‌کند. درمان رتینوپاتی نوزادان نارس به‌راحتی با معاینه‌ی شبکیه چشم نوزادان نارس امکان‌پذیر است. در ادامه با بررسی بیماری رتینوپاتی نوزادان نارس و روش‌های درمان آن و همچنین چگونگی معاینه شبکیه چشم نوزادان نارس با ما همراه باشید.
چگونگی بروز بيماری رتینوپاتی نوزادان نارس
ساختارهای درونی چشم ، در دوره‌ای از رشد و نمو رگ‌های جدیدی ایجاد می‌کنند که با ورود به مرحله‌ای دیگر از رشد و نمو، این رگ‌های خونی رشدشان متوقف‌شده و پسرفت می‌کنند. در سه‌ماهه دوم بارداری این رگ‌ها شروع به رشد کرده و در سه‌ماهه سوم رشدشان متوقف‌شده و پسرفتشان کامل می‌شود؛ این فرایند در سمت پشتی-گیجگاهی شبکیه دیرتر کامل می‌شود و رتينوپاتی نوزادان زودرس به دليل اختلال رشد و نمو عروقی شبكيه بروز پیدا می‌کند.
تولد زودرس، باعث قرار گرفتن نوزاد نارس در محیط خارج رحم می‌شود که مسلماً ازنظر غلظت اکسیژن و مراحل تکاملی تفاوت‌های اساسی با محیط داخل رحمی خواهد داشت و چون در نوزادان نارس سیستم تنفسی به دلیل عدم بلوغ کافی، کامل تشکیل نشده، این نوزادان نیازمند دریافت اکسیژن هستند. با دریافت اکسیژن درجه اشباع اکسیژن در خون این نوزادان بالا رفته و فرآیند رگ سازی مطرح‌شده را مهار می‌کند.
با رشد بیشتر نوزاد نارس، مشکلات تنفسی رفع شده و معمولاً دریافت اکسیژن کم و یا کلاً قطع می‌شود که باعث فعال شدن دوباره‌ی رشد عروق در شبکیه می‌شود ولی در این مرحله خبری از پسرفت عروق نخواهد بود و باعث بروز بیماری رتینوپاتی نوزادان زودرس می‌شود که اين بيماري می‌تواند بدون نقص بينايي باشد، يا به علت پيشرفته بودن و با تشكيل عروق جديد در شبكيه و نهایتاً با جداشدگي شبكيه ، منجر به نابينايي شود. اگر معاینه شبکیه چشم نوزادان نارس به‌موقع صورت گیرد، درمان رتینوپاتی نوزادان نارس در اغلب موارد با موفقیت همراه است.
علائم و نشانه‌های هشداردهنده بیماری
ازآنجایی‌که نوزاد قادر به بیان علائم بیماری خود نیست، چشم‌پزشکان و متخصصین کودکان و نوزادان، باید علائمی که احتمال ابتلای نوزاد به این بیماری را زیاد می‌کند در نظر داشته باشند و همچنین چشم‌پزشکان هنگام معاینه شبکیه چشم نوزادان نارس دقت کافی را برای تشخیص این بیماری داشته باشند. برخی از علائم هشداردهنده عبارت‌اند از:
• کم بودن وزن هنگام تولد (۱٫۵ کیلوگرم یا کمتر)
• اکسیژن‌رسانی بیش از یک هفته به نوزاد نارس
• درمان نوزاد نارس با سورفکتانت
• تزریق خون با حجم زیاد به نوزاد نارس
تشخیص بیماری با معاینه شبکیه چشم نوزادان نارس
برای تشخیص و درمان رتینوپاتی نوزادان نارس، معاینه شبکیه چشم نوزادان نارسی که ریسک ابتلا به این بیماری را دارند باید در هفته ۴ تا ۶ پس از تولد و توسط چشم‌پزشک آموزش‌دیده در این زمینه و یا فوق تخصص شبکیه انجام گیرد. چشم‌پزشک ابتدا مردمک نوزاد را با استفاده از قطره‌های مخصوص بازکرده و سپس توسط دستگاه افتالموسکوپ شبکیه را می‌بیند.
درمان رتینوپاتی نوزادان نارس
برای درمان رتینوپاتی نوزادان نارس ابتدا باید مرحله یا استیج بیماری مشخص شود. رتینوپاتی نوزادان زودرس دارای پنج مرحله یا استیج از خفیف تا شدید است. مراحل ۱ و ۲ خفیف بوده و نیاز به درمان خاصی ندارند ولی تا برطرف شدن عروق غیرطبیعی چشم، نوزاد باید تحت نظر چشم‌پزشک باشد.
در مراحل ۳ تا ۵ که از متوسط تا شدید دسته‌بندی می‌شوند بر اساس شدت بیماری درمان‌های زیر صورت می‌پذیرد:
• لیزر درمانی: پرکاربردترین روش در درمان رتینوپاتی نوزادان نارس است.
• کرایوتراپی: در این روش برای کنترل رشد عروق خونی چشم نوزاد از درجه حرارت بسیار پایین استفاده می‌شود.
• جراحي اسكلرال باكلينگ: در موارد وخیم رتینوپاتی نوزادان زودرس، این جراحی با قرار دادن كمربندی سیلیکونی اطراف صلبيه انجام می‌گیرد.
برچسب ها: