لرزش چشم یک عارضه مادرزادی است که از علائم ان حرکات غیر عادی چشم به بالا، پایین ، چپ و راست است. لرزش چشم در اثر ضعیف بودن فرایند کنترل مغز بر چشم به وجود می آید که در نهایت سبب حرکات غیر ارادی و مداوم چشم به صورت افقی و عمودی و تلفیقی می‌شود. جالب است که بدانید که لرزش چشم انواع مختلفی دارد و هر کدام نیز بنا به دلایل مختلفی به وجود آمده اند و علایم خاص خود را نیز دارند، فردی که دچار نیستاگموس یا لرزش چشم شده باشد، تمرکز دید کمتری خواهد داشت و گاهی اوقات سبب عدم تعادل حرکتی فرد نیز می شود و شاید افراد را نیز مشاهده کرده باشید که دچار لرزش چشم هستند و با نگه داشتن سر خود در حالت های غیر معمول سعی در مشاهده دقیق تر اشیا دارند. در این مقاله می خواهیم شما را با علت لرزش چشم و راههای درمان آن آشنا کنیم، با ادامه مقاله همراه باشید.

مهمترین عوامل به وجود آورنده لرزش چشم

از مهم‌ترین علت های بروز ارزش چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد :

الف - وجود اختلالات مادرزادی در حرکات چشم و کنترل آن

ب - ناتوان بودن مغز در کنترل صحیح عضلات چشم

ج - افرادی که دچار حالت دوربینی یا نزدیک بینی هستند و یا به بیماری آلبینوز مبتلا شده‌اند.

د - افرادی که بر روی قسمت شبکیه چشم خود اسکار دارند.

ه‍ - آسیب دیدن عصب هشتم مغز یا ساقه مغز

و - استفاده از داروهایی مانند فنی توپین یا فنوباربیتا

ز - نوشیدن زیاد مشروبات الکلی

ک - وجود بیماری زالی

ل - آب مروارید مادرزادی

م - التهاب گوش داخلی

ح- بروز سکته مغزی در فرد

ط - روز بیماریهای مانند مالتیپل اسکلروسیس یا تروما

تشخیص لرزش چشم چگونه توسط پزشک

با اینکه نیستاگموس به خودی خود و با یک مشاهده ساده قابل تشخیص است، اما در نوع نیستاگموس پنهانی باید معاینه های پزشکی صورت بگیرد که در این صورت پزشک حرکات چشم را تحت نظر قرار داده و طبیعی یا غیرطبیعی بودن آن‌ها را بررسی می‌کند. دقت بینایی فرد بیمار ارزیابی می شود میزان تاثیر نیستاگموس بر سطح بینایی او مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به منظور تست کیفیت حرکت، تمرکز و همکاری چشم ها با یکدیگر آزمایشی انجام می‌شود که در نهایت باید یک تصویر واضح به دست بیاید در غیر این صورت می توان به لرزش چشم بیمار پی برد.

معرفی انواع لرزش چشم

لرزش چشم یا نیستاگموس دارای انواع مختلفی است که مهمترین آنها شامل موارد زیر هستند و در ادامه مفصلا معرفی خواهند شد :

• لرزش چشم مادرزادی
• لرزش چشم افقی عمودی و چرخشی
• لرزش چشم پنهان
• لرزش چشم اکتسابی و نورولوژیک

لرزش چشم مادرزادی

لرزش چشم یا نیستاگموس مادرزادی در شش ماه اول زندگی کودک پدیدار می شود اگر قبل از سن ۶ ماهگی به چشم می خورد آن نیستاگموس زودرس گفته می شود و اگر پس از ۶ ماه اول زندگی به وجود بیاید نیستاگموس دیررس گفته می شود پزشکان آنها را به دو دسته تقسیم بندی کرده اند.

لرزش چشم نوزادی

این لرزش چشم غالبا در دوره سه ماهگی کودک بروز پیدا می کند و چشمان کودک تمایل به حرکت افقی دارند و در صورتی که کودک عنبیه نداشته باشد و یا مشکلات دیگری مانند آلبینیسم و به همراه داشته باشد میتوان به عدم تکامل اعصاب بینایی کودک و یا حتی آب مروارید مادرزادی او پی برد.

لرزش چشم مربوط به مهره های اسپاسم

این نوع نیستاگموس نیز در سنین ۶ ماهگی تا سه سالگی کودک خود را نشان میدهد و کودکان مبتلا به این نوع لرزش چشم معمولاً سر خود را کج می کنند و در جهت های مختلف تکان می دهند و چشمشان به صورت غیر ارادی در جهت های مختلف حرکت می کنند. خوشبختانه این نوع نیستاگموس در سنین ۶ تا ۸ سالگی خود به خود برطرف می شود.

نیستاگموس چرخشی و به بالا و پایین و چپ و راست

این نوع لرزش چشم که به صورت ناخودآگاه در جهت های مختلفی مانند افقی، عمودی و چرخشی انجام می شود، نیستاگموس پاندولی هم گفته می‌شود.‌ نیستاگموس های پاندولی از نظر سرعت لرزش و میزان آن در همه جهت ها با یکدیگر برابر است، اما لرزش چشم های ضربانی که نوع رایج تر آن نیز می باشد، در دو دسته کند و تند تقسیم بندی می شود، پس پس نیستاگموس های چرخشی را می توان در دو نوع پاندولی و ضربانی بخش بندی کرد چه نوع ضربانی آن دارای حرکات کند و تند بوده و نوع پاندولی آن یکسان است.

این نوع لرزش چشم ها از دو عامل نشات می گیرند، عامل اول نقص حسی و عامل دوم نقص حرکتی می باشد. در صورتی که نیستاگموس ناشی از نقص حسی باشد، با آنومالی های چشمی همراه خواهد بود که سبب کاهش در دید فرد شده و مانند بیماری هایی مثل کاتاراکت مادرزادی، آتروفی اپتیک دیسک، انیریدیا و آلبینیم خواهد بود.

نیستاگموس ناشی از نقص حرکتی زمانی به وجود می‌آید که در سیستم حرکتی چشم آنومالی هایی مانند NBS رخ دهد.

لرزش چشم پنهانی

خوشبختانه این نوع لرزش چشم زمانی خودش را نشان می‌دهد که فرد چشمش را ببندد و عموماً کسانی که به بیماری مونوکولار مبتلا هستند، بیشتر با این پدیده مواجه می‌شوند. جهت لرزش چشم همیشه برعکس جهت کاور چشم خواهد بود و پنهان بودن لرزش چشم از این طریق مشخص خواهد شد. نیستاگموس پنهانی چشم خود به دو نوع پنهان واقعی و پنهان آشکار تقسیم بندی می شود.

نیستاگموس پنهان واقعی با بستن فقط یک چشم بروز پیدا می‌کند و نیستاگموس پنهان آشکار حتی بدون بستن یک چشم نیز ظاهر میشود و با بسته شدن هر دو چشم بیشتر میشود.

لرزش چشم اکتسابی یا نورولوژیک

این نوع لرزش چشم در اثر ضربه مغز فرد بروز می کند و یا عواملی مانند ضایعات پاتولوژیک در ایجاد آن تاثیر گذار هستند، نیستاگموس اکتسابی به چهار دسته تقسیم بندی میشوند که به عبارت زیر هستند :

- لرزش چشم فلجی نگاه : این نوع لرزش چشم حالتی پرشی خواهد داشت که در GAZE اسنتریک اتفاق می افتد طوری که حرکت پرشی آن در همان جهت نگاه چشم است. لرزش چشم فلجی نگاه غالبا همراه با ضایعات مغزی است .

- لرزش چشمی پاندولی اکتسابی : معمولا در نتیجه بیماری های مغز یا ساقه مغز یا بیماری دسیلینه شدن است .

- لرزش چشم الاکلنگی : این نوع نیستاگموس طوری است که یک چشم به بالا و یک چشم به سمت پایین حرکت می کند این بیماری بسیار کم اتفاق می افتد و همراه با ضایعات کیاسما خواهد بود.

- لرزش چشم وسیتبولار: غالبا اکتسابی است و حرکت چشم در یک جهت کند و در جهت دیگر سریع می باشد و شبیه حرکت اره خواهد بود.

لرزش چشم چگونه درمان می شود؟

هدف از درمان نیستاگموس کمک به کاهش لرزش های غیر ارادی چشم و افزایش سطح و کیفیت دید فرد می باشد، جالب است بدانید که لنز چشم با تجویز عینک و یا لنز درمان نخواهد شد اما در برخی موارد سبب بهبود در بینایی فرد می‌شود. استفاده از کتاب های دارای فونت بزرگ، به همراه داشتن وسیله های بزرگنمایی مانند ذره بین و چراغ های مطالعه کیفیت مطالعه فرد را افزایش خواهد داد.

دومین روش درمان لرزش چشم یا نیستاگموس استفاده از حرکات تمرینی به نام اوتاپتیکس است که چگونگی انجام آن توسط پزشک به بیمار توضیح داده می شود.

گزینه آخر در جهت درمان لرزش چشم ، عمل جراحی است که خود انواع مختلفی دارد. در طی عمل جراحی، عضلات چشم دستکاری می‌شوند تا از میزان لرزش کاسته شده و سر بیمار تعادل خود را حفظ کند و در نتیجه سطح بینایی او نیز افزایش یابد.

گاهی اوقات نیستاگموس در همان دوران کودکی برطرف می شود و نیازی به انجام درمان های خطرناک مانند عمل جراحی نیست و در موارد زیادی نیز عواملی غیر از عضلات مغز سبب بروز لرزش چشم می شوند در این صورت پزشک متخصص عامل را پیدا کرده و با درمان عامل لرزش چشم، بیماری نیستاگموس فرد نیز به صورت خود به خودی بهبود پیدا می‌کند. در نتیجه برای یافتن علت اصلی لرزش چشمحتماً باید به یک چشم پزشک متخصص و باتجربه و دارای سابقه خوب مراجعه کنید تا از بروز مشکلات عدیده ثانویه پرهیز شود.

سخن آخر

در موارد زیادی لرزش چشم ماندگار و دائمی خواهد بود و در کیفیت زندگی و بینایی فرد اثر گذار می شود، بنابراین پزشکان عینک و وسایل کمکی مفیدی را برای بیمار تجویز میکند که روند بینایی او را بهبود خواهد بخشید. حتی اگر فرد بیمار تحت عمل جراحی نیز قرار بگیرد باز هم لرزش چشم وی به شکل کامل از بین نرفته و به صورت خفیف احساس خواهد شد، اما همانطور که اشاره شد در موارد بسیاری با یافتن عامل نیستاگموس و برطرف نمودن آن، خود لرزش چشم نیز از بین می رود.