پینگوکولا، یک زائده شایع چشمی است که به صورت یک برجستگی زردرنگ بر روی بخش سفید چشم و در نزدیکی قرنیه ایجاد می‌شود. این توده زرد رنگ در اثر تغییر در بافت ملتحمه به وجود می‌آید و معمولا در قسمت داخلی چشم و نزدیک به بینی دیده می‌شود. پینگوکولا از پروتئین، کلسیم یا چربی تشکیل شده و در برخی مواقع نیز ترکیبی از هر سه ماده می‌باشد. در این بخش در مورد پینگوکولا، دلایل ایجاد و راه‌های درمان آن صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
پینگوکولا چیست؟
پینگوکولا (pinguecula)، زائده‌ی زرد رنگ برجسته‌ایست که در بخش محتلمه، غشای شفاف روی سفیدی چشم، ایجاد می‌شود. این برجستگی در بخش داخلی چشم و نزدیک به بینی قرار دارد و از پروتئین، چربی و کلسیم تشکیل شده است. پینگوکولا در برخی مواقع بسیار کوچک است و به سختی دیده می‌شود ولی گاهی آن‌قدر بزرگ می‌شود که ظاهری نامناسب در چشم ایجاد می‌کند و باعث ناراحتی فرد می‌گردد.
پینگوکولا یکی از شایع‌ترین ضایعات چشمی است که اغلب در سنین میانسالی اتفاق می‌افتد و بیشتر افرادی را درگیر می‌کند که زمان زیادی را در زیر نور خورشید می‌گذرانند و از چشمان خود نیز مراقبت نمی‌کنند. در واقع افرادی که در مقابل اشعه فرابنفش خورشید از عینک یا کلاه آفتابی استفاده نمی‌کنند، بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند. البته پینگوکولا مربوط به سن خاصی نیست و ممکن است در کودکان یا جوانان نیز رخ دهد. از این رو، مراقبت همواره و در هر سنی باید انجام شود.
علل ایجاد پینگوکولا
همان‌طور که در بالا عنوان شد، افرادی که در معرض نور خورشید و اشعه ماوراء بنفش قرار دارند، در صورتی که مراقبت‌های لازم را از چشم خود نداشته باشند، دچار این عارضه می‌گردند. از این رو، مهم‌ترین علت ابتلا به پینگوکولا را می‌توان اشعه‌های مضر نور خورشید دانست. با توجه به این‌که اشعه‌های نور خورشید در نزدیکی خط استوا قدرت بالاتری دارند، مردم این ناحیه بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند و برای در امان ماندن از پینگوکولا باید دقت بیشتری در رعایت نکات ایمنی داشته باشند.
تماس چشم با آب‌وهوا، باد، قرار گرفتن در معرض گرد و غبار، خشکی چشم و استفاده از لنزهای تماسی نرم نیز از دیگر موارد ابتلا به پینگوکولا است که احتمال بروز این عارضه را افزایش می‌دهد.
علائم پینگوکولا
پینگوکولا معمولا به صورت یک برجستگی زردرنگ بر روی سفیدی چشم خود را نشان می‌دهد و ممکن است در یک چشم یا هر دو چشم اتفاق بیفتد. شکل این برجستگی به صورت دایره‌ای یا مثلثی می‌باشد. پینگوکولا در برخی از افراد بسیار خفیف بوده و به صورت یک نقطه دیده می‌شود و در برخی موارد نیز شدت بیشتری پیدا می‌کند. علائم پینگوکولا عبارتند از:
- خشکی چشم
- سوزش و خارش چشم
- ورم و قرمزی چشم
- تاری دید
- احساس وجود شن یا سنگ‌ریزه در چشم
تشخیص
در صورتی که بیمار متوجه تغییراتی در یک چشم یا هر دو چشم خود شود و علائم بالا را مشاهده نماید، باید به چشم‌پزشک مراجعه کند. پزشک با استفاده از ذره‌بین و دستگاه‌های مخصوص، چشم را مورد معاینه قرار داده و متوجه بیماری پینگوکولا خواهد شد. تشخیص پینگوکولا کار چندان پیچیده‌ای نیست و با یک معاینه ساده به راحتی قابل مشاهده است.
درمان پینگوکولا
پینگوکولا معمولا مشکلی را برای فرد مبتلا ایجاد نمی‌کند و باعث تغییر دید یا ابتلا به دیگر بیماری‌های چشمی نمی‌گردد، اما ایجاد لکه زرد بر روی چشم، خصوصا اگر بزرگ و قابل دید باشد، باعث ناراحتی بیمار می‌شود. در این مواقع بیمار ترجیح می‌دهد با عمل جراحی این لکه را از روی چشم خود بردارد. گاهی اوقات نیز بروز علائم پینگوکولا مانند خارش، سوزش، تاری دید و ... باعث آزار بیمار می‌شود که در آن صورت نیز پزشک درمان دارویی را برای او آغاز می‌کند. داروهایی که برای تسکین پینگوکولا مورد استفاده قرار می‌گیرند به دو دسته داروهای بدون نسخه و داروهای تجویزی تقسیم می‌شوند.
داروهای بدون نسخه: برای تسکین خشکی، خارش یا سوزش ناشی از پینگوکولا می‌توانید از قطره‌های چشمی بدون نسخه استفاده نمایید. این قطره‌ها در واقع اشک مصنوعی هستند که مانند اشک طبیعی عمل کرده و چشم را مرطوب می‌کنند. البته دقت داشته باشید که برخی از این قطره‌ها دارای مواد نگهدارنده هستند. در صورتی که چشم بیمار نسبت به این مواد حساسیت داشته و تحریک شود، پزشک قطره‌های بدون مواد نگهدارنده را به بیمار توصیه می‌کند. علاوه بر قطره‌ها، پمادهایی نیز در داروخانه‌ها موجود هستند که اشک مصنوعی را به مدت طولانی‌تری در چشم نگه می‌دارند. در صورتی که خشکی چشم شدیدتر باشد، توصیه می‌شود از پماد به جای قطره استفاده شود.
داروهای تجویزی: در صورتی که قطره و پماد باعث رفع خشکی و تسکین درد و ناراحتی بیمار نشود، در این صورت پزشک داروهای دیگری را برای او تجویز می‌کند. در این مواقع معمولا قطره چشمی حاوی استروئید تجویر می‌گردد تا ورم و التهاب موجود در چشم را از بین برده و احساس خارش و وجود جسم خارجی را برطرف نماید. توجه داشته باشید، در صورتی که از داروهای بدون نسخه استفاده می‌کنید حتما این مورد را به پزشک خود اطلاع دهید.
جراحی پینگوکولا
جراحی معمولا زمانی انجام می‌شود که پینگوکولا بزرگ شده و ظاهر آزاردهنده‌ای پیدا کرده باشد. در این صورت پزشک برای راحتی بیمار و از بین بردن علائم بیماری، جراحی را پیشنهاد می‌دهد. در این جا، پزشک ابتدا زائده ایجاد شده را از چشم بیمار خارج کرده و با استفاده از یک چسب مخصوص، مرحله پیوند را آغاز می‌کند. در این مرحله بخشی از ملتحمه که سالم است به قسمتی که پینگوکولا از آن برداشته شده، پیوند داده می‌شود.
مراقبت‌های بعد از عمل جراحی
طول مدت بهبودی بیمار بستگی به سن بیمار، سلامت جسمی، اندازه پینگوکولا و میزان بافت برداشته شده دارد. این زمان ممکن است از یک تا چند ماه طول بکشد. در این مدت بیمار باید مراقبت‌های لازم را از چشم خود داشته و دستورات پزشک را با دقت انجام دهد. این مراقبت‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
- پس از جراحی، چشم بیمار پانسمان شده و با محافظ پوشانده می‌شود تا ضربه‌ای به آن وارد نگردد. پس از چند روز بیمار می‌تواند این محافظ را از روی چشم خود بردارد.
- بیمار پس از برداشتن محافظ باید به پزشک مراجعه نماید تا چشم مورد معاینه قرار گیرد.
- در صورتی که از بخیه به جای چسب فیبرین استفاده شده باشد، بیمار باید برای کشیدن بخیه به پزشک مراجعه نماید که معمولا در جلسه اول معاینه انجام می‌شود.
- چشم در چند هفته اول پس از عمل دارای زردی یا قرمزی می‌باشد و مدتی طول می‌کشد تا به رنگ اولیه خود برگردد.
- بیمار ممکن است تا چند هفته اول کمی تاری دید داشته باشد که پس از مدتی بهبود می‌یابد. در طول این مدت برای انجام کارها و فعالیت‌ها مشکلی وجود ندارد و بیمار می‌تواند به راحتی کتاب بخواند، تلویزیون ببیند یا حتی رانندگی کند.
- انجام ورزش‌هایی که برخورد زیادی دارند و احتمال ضربه به چشم را افزایش می‌دهند، در طول دوران نقاهت ممنوع است. در صورتی که این ورزش‌ها را انجام می‌دهید، قبل از شروع دوباره حتما با پزشک مشورت نمایید و از او اجازه بگیرید.
- تا یک ماه پس از عمل جراحی ورود آب به چشم ممنوع است. بنابراین، در صورتی که به حمام می‌روید، حتما از یک عینک محافظ برای چشمانتان استفاده کنید و کاملا مراقب باشید.
پیشگیری
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به پینگوکولا، نور خورشید و اشعه‌های مضر آن است. پس اگر دوست ندارید به این عارضه مبتلا شوید، نکات زیر را مد نظر داشته باشید:
- برای پیشگیری از ابتلا به پینگوکولا حتما از عینک آفتابی استفاده نمایید و از چشمان خود در برابر اشعه ماوراء بنفش مراقبت کنید.
- در انتخاب عینک آفتابی دقت کنید. عینک آفتابی باید بزرگ باشد تا چشم‌ها را به خوبی بپوشاند.
- عینک آفتابی را نه تنها در روزهای آفتابی، بلکه در روزهای بارانی، برفی و ابری نیز باید به چشم داشته باشید و حتما در فضای باز و در هنگام رانندگی از آن استفاده نمایید.
- استفاده از کلاه لبه‌دار صورت و چشمان شما را از اشعه‌های مضر نور خورشید در امان می‌دارد. بنابراین، استفاده از کلاه را در روزهای آفتابی فراموش نکنید.
- در صورتی که در محیط‌های آلوده و پر از گرد و غبار کار می‌کنید، حتما از عینک محافظ برای چشمانتان استفاده نمایید.
- اگر دچار خشکی چشم هستید، این قضیه را جدی بگیرید و با مشورت پزشکتان راهکاری مناسب برای برطرف کردن این مشکل پیدا کنید.
- در صورتی که عمل جراحی انجام داده‌اید، نکات بالا را رعایت نمایید تا از عود پینگوکولا در امان بمانید.ش